关于我们

文莲国学

使命:推广国学、思辨知行

业务:共读国学、研学活动、IP授权及福利定制。

专业团队:中国人民大学中文及历史专业

《千字文》拼音版

发布者:wlgx发布时间:2025-01-19访问量:45

《千字文》为南朝周兴嗣(469-521,字思纂,南朝大臣,史学家)所编。相传梁武帝令殷铁石在王羲之书写的碑文中拓下不重复的一千个字,供皇子们学书用。由于字字孤立,互不联属,所以他召来周兴嗣嘱道:“卿有才思,为我韵之。”周兴嗣仅用了一个晚上,就编好进呈武帝。这正是流传至今的《千字文》。

周兴嗣的《千字文》精思巧构,知识丰富,音韵谐美,适合幼童学习背诵,所以成为千百年来的儿童启蒙教材。

《千字文》为四言的长诗,首尾连贯。首句以“天地玄黄,宇宙洪荒”开头,“谓语助者,焉哉乎也”结尾。全文共250句,每四字一句,字不重复,句句押韵,前后贯通,系统介绍了天文、自然、修身养性、人伦道德、地理、历史、农耕、祭祀、园艺、饮食起居等各个方面。



tiān dì xuán huángyǔ zhòu hóng huāng
天地玄黄宇宙洪荒
rì yuè yíng zèchén xiù liè zhāng
日月盈昃辰宿列


hán lái shǔ wǎngqiū shōu dōng cáng
寒来暑往秋收冬藏
rùn yú chéng suìlǜ lǚ tiáo yáng
闰馀成岁律吕调阳


yún téng zhì yǔlù jié wéi shuāng
云腾致雨露结为霜
jīn shēng lí shuǐyù chū kūn gāng
金生丽水玉出昆冈


jiàn hào jù quèzhū chēng yè guāng
剑号巨阙珠称夜光
guǒ zhēn lǐ nàicài zhòng jiè jiāng
果珍李柰菜重芥姜


hǎi xián hé dànlín qián yǔ xiáng
海咸河淡潜羽翔
lóng shī huǒ dìniǎo guān rén huáng
龙师火帝鸟官人皇


shǐ zhì wén zìnǎi fú yī shang
始制文字乃服衣裳
tuī wèi ràng guóyǒu yú táo táng
推位让国有虞陶唐


diào mín fá zuìzhōu fā yīn tāng
吊民伐罪周发殷汤
zuò cháo wèn dàochuí gǒng píng zhāng
坐朝问道垂拱平章


ài yù lí shǒuchén fú róng qiāng
爱育黎首臣伏戎羌
xiá ěr yī tǐshuài bīn guī wáng
遐迩一体率宾归王


míng fèng zài shùbái jū shí cháng
鸣凤在竹白驹食场
huà bèi cǎo mùlài jí wàn fāng
化被草木赖及万方


gài cǐ shēn fàsì dà wǔ chang
盖此身发四大五常
gōng wéi jū yǎngqǐ gǎn huǐ shāng
恭惟鞠养岂敢毁伤


nǚ mù zhēn jiénán xiào cái liáng
女慕贞洁男效才良
zhī guò bì gǎidé néng mò wàng
知过必改得能莫忘


wǎng tán bǐ duǎnmǐ shì jǐ cháng
罔谈彼短靡恃己长
xìn shǐ kě fùqì yù nán liáng
信使可覆器欲难量


mò bēi sī rǎnshī zàn gāo yáng
墨悲丝染诗赞羔羊
jǐng xíng wéi xiánkè niàn zuò shèng
景行维贤克念作圣


dé jiàn míng lìxíng duān biǎo zhèng
德建名立形端表正
kōng gǔ chuán shēngxū táng xí tīng
空谷传声虚堂习听


huò yīn è jīfú yuán shàn qìng
祸因恶积福缘善庆
chǐ bì fēi bǎocùn yīn shì jìng
尺璧非宝寸阴是竞


zī fù shì jūnyuē yán yǔ jìng
资父事君曰严与敬
xiào dāng jié lìzhōng zé jìn mìng
孝当竭力忠则尽命


lín shēn lǚ bósù xīng wēn qìng
临深履薄夙兴温凊
sì lán sī xīnrú sōngzhī shèng
似兰斯馨如松之盛


chuān liú bù xīyuān chéng qǔ yìng
川流不息渊澄取映
róng zhǐ ruò sīyán cí ān dìng
容止若思言辞安定


dǔ chū chéng měishèn zhōng yí lìng
笃初诚美慎终宜令
róng yè suǒ jījí shèn wú jìng
荣业所基籍甚无竟


xué yōu dēng shìshè zhí cóng zhèng
学优登仕摄职从政
cún yǐ gān tángqù ér yì yǒng
存以甘棠去而益咏


yuè shū guì jiànlǐ bié zūn bēi
乐殊贵贱礼别尊卑
shàng hé xià mùfū chàng fù suí
上和下睦夫唱妇随


wài shòu fù xùnrù fèng mǔ yí
外受傅训入奉母仪
zhū gū bó shūyóu zǐ bǐ ér
诸姑伯叔犹子比儿


kǒng huái xiōng dìtóng qì lián zhī
孔怀兄弟同气连枝
jiāo yǒu tóu fènqiē mó zhēn guī
交友投分切磨箴规


rén cí yǐn cèzào cì fú lí
仁慈隐恻造次弗离
jié yì lián tuìdiān pèi fēi kuī
节义廉退颠沛匪亏


xìng jìng qíng yìxīn dòng shén pí
性静情逸心动神疲
shǒu zhēn zhì mǎnzhú wù yì yí
守真志满逐物意移


jiān chí yǎ cāohǎo jué zì mí
坚持雅操好爵自縻
dū yì huá xiàdōng xī èr jīng
都邑华夏东西二京


bèi máng miàn luòfú wèi jù jīng
背邙面洛浮渭据泾
gōng diàn pán yùlóu guàn fēi jīng
宫殿盘郁楼观飞惊


tú xiě qín shòuhuà cǎi xiān líng
图写禽兽画彩仙灵
bǐng shè páng qǐjiǎ zhàng duì yíng
丙舍旁启甲帐对楹


sì yán shè xígǔ sè chuī shēng
肆筵设席鼓瑟吹笙
shēng jiē nà bìbiàn zhuàn yí xīng
升阶纳陛弁转疑星


yòu tōng guǎng nèizuǒ dá chéng míng
右通广内左达承明
jì jí fén diǎnyì jù qún yīng
既集坟典亦聚群英


dù gǎo zhōng lìqī shū bì jīng
杜稿钟隶漆书壁经
fǔ luó jiàng xiànglù xiá huái qīng
府罗将相路侠槐卿


hù fēng bā xiànjiā jǐ qiān bīng
户封八县家给千兵
gāo guān péi niǎnqū gǔ zhèn yīng
高冠陪辇驱毂振缨


shì lù chǐ fùchē jià féi qīng
世禄侈富车驾肥轻
cè gōng mào shílè bēi kè míng
策功茂实勒碑刻铭


pán xī yī yǐnzuǒ shí ā héng
磻溪伊尹佐时阿衡
yǎn zhái qū fùwēi dàn shú yíng
奄宅曲阜微旦孰营


huángōng kuānghéjì ruò fú qīng
桓公匡合济弱扶倾
qǐ huí hàn huìyuè gǎn wǔ dīng
绮回汉惠说感武丁


jùn yì mì wùduō shì shí níng
俊乂密勿多士寔宁
jìn chǔ gēng bàzhàowèi kùn héng
晋楚更霸赵魏困横


jiǎ tú miè guójiàn tǔ huì méng
假途灭虢践土会盟
hé zūn yuē fǎhán bì fán xíng
何遵约法韩弊烦刑


qǐ jiǎn pō mùyòng jūn zuì jīng
起翦颇牧用军最精
xuān wēi shā mòchí yù dān qīng
宣威沙漠驰誉丹青


jiǔ zhōu yǔ jìbǎi jùn qín bìng
九州禹迹百郡秦并
yuè zōng tài dàishàn zhǔ yún tíng
岳宗泰岱禅主云亭


yàn mén zǐ sàijī tián chì chéng
雁门紫塞鸡田赤城
kūn chí jié shíjù yě dòng tíng
昆池碣石钜野洞庭


kuàngyuǎnmiánmiǎoyán xiù yǎo míng
旷远绵邈岩岫杳冥
zhì běn yú nóngwù zī jià sè
治本于农务兹稼穑


chù zǎi nán mǔwǒ yì shǔ jì
俶载南亩我艺黍稷
shuì shú gòng xīnquàn shǎng chù zhì
税熟贡新劝赏黜陟


mèng kē dūn sùshǐ yú bǐng zhí
孟轲敦素史鱼秉直
shù jī zhōng yōngláo qiān jǐn chì
庶几中庸劳谦谨敕


líng yīn chá lǐjiàn mào biàn sè
聆音察理鉴貌辨色
yí jué jiā yóumiǎn qí zhīzhí
贻厥嘉猷勉其祗植


xǐng gōng jī jièchǒng zēng kàng jí
省躬讥诫宠增抗极
dài rǔ jìn chǐlín gāo xìng jí
殆辱近耻林皋幸即


liǎng shū jiàn jījiě zǔ shuí bī
两疏见机解组谁逼
suǒ jū xián chùchén mò jì liáo
索居闲处沉默寂寥


qiú gǔ xún lùnsàn lǜ xiāo yáo
求古寻论散虑逍遥
xīn zòu lèi qiǎnqī xiè huān zhāo
欣奏累遣戚谢欢招


qú hé de lìyuán mǎng chōu tiáo
渠荷的历园莽抽条
pí pá wǎn cuìwú tóng zǎo diāo
枇杷晚翠梧桐早凋


chén gēn wěi yìluò yè piāo yáo
陈根委翳落叶飘摇
yóu kūn dú yùnlíng mó jiàng xiāo
游鹍独运凌摩绛霄


dān dú wán shìyù mù náng xiāng
耽读玩市寓目囊箱
yì yóu yōu wèizhǔ ěr yuán qiáng
易輶攸畏属耳垣墙


jù shàn cān fànshì kǒu chōng cháng
具膳餐饭适口充肠
bǎo yù pēng zǎijī yàn zāo kāng
饱饫烹宰饥厌糟糠


qīn qī gù jiùlǎo shào yì liáng
亲戚故旧老少异粮
qiè yù jì fǎngshì jīn wéi fáng
妾御绩纺侍巾帷房


wán shàn yuán xiéyín zhú wěi huáng
纨扇圆洁银烛炜煌
zhòu mián xī mèilán sǔn xiàng chuáng
昼眠夕寐蓝笋象床


xián gē jiǔ yànjiē bēi jǔ shāng
弦歌酒宴接杯举觞
jiǎo shǒu dùn zúyuè yù qiě kāng
矫手顿足悦豫且康


dí hòu sì xùjì sì zhēng cháng
嫡后嗣续祭祀蒸尝
qǐ sǎng zài bàisǒng jù kǒng huáng
稽颡再拜悚惧恐惶


jiān dié jiǎn yàogù dá shěn xiáng
笺牒简要顾答审详
hái gòu xiǎng yùzhí rè yuàn liáng
骸垢想浴执热愿凉


lǘ luó dú tèhài yuè chāo xiāng
驴骡犊特骇跃超骧
zhū zhǎn zéi dàobǔ huò pàn wáng
诛斩贼盗捕获叛亡


bù shè liáo wánjī qín ruǎn xiào
布射辽丸嵇琴阮啸
tián bǐ lún zhǐjūn qiǎo rén diào
恬笔伦纸钧巧任钓


shì fēn lì súbìng jiē jiā miào
释纷利俗竝皆佳妙
máo shī shū zīgōng pín yán xiào
毛施淑姿工颦妍笑


nián shǐ měi cuīxī huī lǎng yào
年矢每催曦晖朗曜
xuán jī xuán wòhuì pò huán zhào
璇玑悬斡晦魄环照


zhǐ xīn xiū hùyǒng suí jí shào
指薪修祜永绥吉劭
jǔ bù yǐn lǐngfǔ yǎng láng miào
矩步引领俯仰廊庙


shù dài jīn zhuāngpái huái zhān tiào

束带矜庄

徘徊瞻眺
gū lòu guǎ wényú méng děng qiào
孤陋寡闻愚蒙等诮


wèi yǔ zhù zhěyān zāi hū yě
谓语助者焉哉乎也